Psikoz Nedir? Akut Psikoz, Atipik Psikoz ve Diğer Psikoz Türleri
Psikoz, bireyin ‘’gerçeği değerlendirmesinde bozulma’’ olarak ifade edilir. Dünyada 50 milyondan fazla kişiyi etkileyen psikoz, kişinin gerçeği değerlendirmesindeki bozulmalara ek olarak duygu ve düşüncelerde de bazı problemler ortaya çıkarabilir.
Psikozdaki en temel duyusal belirti, halüsinasyonlardır. Halüsinasyon, bireyin gerçekte olmayan bir şeyi görmesi, duyması, tadını veya kokusunu alması ya da temasını hissetmesi olarak tanımlanır. Öte yandan, psikozdaki en temel düşünsel belirti ise sanrılardır. Sanrı (Delüzyon) ise gerçeklikle bir bağı bulunmayan, gerçekliği izah edilse bile bireyin inanmaktan vazgeçmediği garip inanışlardır. Örneğin kişi, kendisinin seçilmiş kişi olduğuna ve bu sayede Tanrı’yla konuştuğuna inanabilir. Sanrı ve halüsinasyonlara ek olarak, düşünce akışının bozulması sonucu konuşmada da bozulmalar yaşanabilir, bu da psikotik bir belirti olarak kabul edilmektedir. Birey, anlamsız ve bütünlük ifade etmeyen konuşmalar gerçekleştirebilir.
Psikozun farklı çeşitleri vardır. Aşağıda, bu çeşitler sıralanmıştır:
- Atipik Psikoz: Birden fazla psikoz türünün belirtilerini taşıyan ve bu sebeple de sınıflandırılamayan bir psikoz türüdür. Çevresel ve genetik faktörler, hastalığın oluşumunu tetikleyebilir. Atipik psikoz, ilaçla tedavi edilebilir fakat tekrar nüksetme olasılığı da oldukça yüksektir.
- Organik Olmayan Psikoz: Kişi, dünya ile gerçeklik bağını kuramaz. Bu psikoz türü, genelde uyuşturucu vb. gibi maddelerin kullanımı sebebiyle meydana gelir.
- Akut Psikoz: Bu psikoz çeşidi, aniden başlayan ve tek seferde gerçekleşen bir psikoz türüdür. Kronik psikozun erken evresine işaret edebilirken ayrıca psikoz ataklarına da sebebiyet verebilir.
- Şizofreni: Bireyin sıklıkla halüsinasyon ve delüzyon (sanrı) deneyimlediği bir psikoz türüdür. Gerçeklik algısının bozulduğu şizofrenide, kişinin hayatı oldukça olumsuz etkilenir.
Psikozun tedavisinde, en etkili sonucu alabilmek için ilaç tedavisi ve psikoterapinin birlikte kullanılması önerilmektedir. Psikotik hastalıklar, kronik olarak seyredebildikleri için bireyin hayatı boyunca ilaç tedavisine devam etmesi gerekir. İlaç tedavisi bırakıldığında semptomlar tekrarlayabilir. Yukarıda belirtilen sebeplerden herhangi birisi gözlemleniyorsa, en kısa zamanda bir uzman desteğine başvurulması ve tedaviye başlanması gerekmektedir.
